Στα συνέδρια που ασχολούνται με την εξέταση ιστορικών περιόδων του Άθω εντάσσεται και το επετειακό συνέδριο "Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και η εποχή του. 200 χρόνια από την κοίμησή του". Αφιερωμένο στον βίο, το έργο και τη θεολογία του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, μιας από τις σημαντικότερες μορφές της εκκλησίας στα νεώτερα χρόνια και ίσως του πολυγραφότερου Αγιορείτου, ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στη φιλοκαλική αναγέννηση και την προβολή της νηπτικής παράδοσης. Άλλες ανακοινώσεις, στο ίδιο συνέδριο, τοποθετούν και αξιολογούν τη δράση του αγίου Νικοδήμου μέσα στα ιστορικά συμφραζόμενα της εποχής του.

Στα καλλιτεχνικά ρεύματα και τη ζωγραφική Από τον Διονύσιο εκ Φουρνά στον Φώτη Κόντογλου και στα σύγχρονα εικονογραφικά εργαστήρια του Αγίου Όρους εστίασε το αφιερωμένο στην τέχνη συνέδριο. Οι ανακοινώσεις πραγματεύθηκαν την τέχνη της ζωγραφικής στο Άγιον Όρος από τον 18ο ώς τον 20ό αιώνα. Η τάση επιστροφής στην τέχνη του Πανσελήνου, οι μεγάλοι ζωγράφοι, όπως ο Διονύσιος ο εκ Φουρνά, οι Γαλατσιάνοι και οι Ναζαρηνοί ζωγράφοι, η σύνθεση της παράδοσης με στοιχεία της δυτικής ζωγραφικής, η επίδραση της ρωσικής καλλιτεχνικής παραγωγής και η ίδρυση και λειτουργία αγιογραφικών οίκων, απετέλεσαν κυρίαρχα θέματα του συνεδρίου. Και ακόμη, η ιδεολογική διαμάχη μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας με κυρίαρχη την επιρροή του Φώτη Κόντογλου.

Ο περιηγητισμός εμφανίζεται στον Άθω ήδη από τις αρχές του 15ου αιώνα και ως φαινόμενο αναπτύσσεται και αυξάνει ιδιαίτερα στον 19ο και ώς τις αρχές του 20ού αιώνα. Εκδηλώνεται πολλές φορές είτε ως ταξίδι με ειδικούς σκοπούς (συλλογή κυρίως χειρογράφων), είτε για την ικανοποίηση περιεργειών και ανησυχιών ή και πνευματικών αναζητήσεων. Τα αθωνικά μνημεία (καθολικά και οικοδομικά συγκροτήματα), οι καλλιτεχνικοί θησαυροί και οι βιβλιοθήκες μέσα από τα μάτια των περιηγητών, οι χαρτογραφικές και φωτογραφικές απεικονίσεις και ακόμη η διαφοροποιημένη ματιά του ορθόδοξου περιηγητή είναι τα κύρια θέματα των επιστημονικών ανακοινώσεων.

Στο πλαίσιο της Έκθεσης «Άγιον Όρος – Κειμήλια Πρωτάτου» οργανώθηκε το πρώτο επιστημονικό συνέδριο αφιερωμένο στο Πρωτάτο με τη διπλή του έννοια: ως διοικητικού και πνευματικού κέντρου του Αγίου Όρους και ως ναού, λατρευτικού κέντρου του συνόλου της μοναστικής Αθωνικής πολιτείας. Μεγάλος αριθμός συμβολών εστίασαν στην ιστορία του ναού-μνημείου, στην αρχιτεκτονική αλλά και στη μνημειακή ζωγραφική του, έργο του Μανουήλ Πανσελήνου, κορυφαίου ζωγράφου της παλαιολόγειας περιόδου.  Ιδιαίτερη βαρύτητα είχαν οι ανακοινώσεις που αφορούσαν τα προβλήματα αλλά και τις λύσεις που προτάθηκαν για τη συντήρηση και αποκατάσταση τόσο του ναού-μνημείου, όσο και των τοιχογραφιών του.