24 Μαρτίου - 30 Ιουνίου 2011
Την Πέμπτη 24 Μαρτίου 2011 και ώρα 20:00 στον εκθεσιακό χώρο της Αγιορειτικής Εστίας, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Αγιορειτικής Εστίας κ. Γιάννης Μπουτάρης εγκαινίασε την έκθεση ζωγραφικής με έργα εμπνευσμένα από το Άγιον Όρος, του Βρετανού Αρχιτέκτονα και Ζωγράφου Doug Patterson με τον τίτλο“Ζωγραφίζοντας σε τόπους ιερούς. Άθως - Σινά”
Το ζωγραφικό έργο του Doug Patterson έχει ως ισχυρό κίνητρο και έμπνευση τους Ιερούς Τόπους, όπως αυτοί καταγράφηκαν από τις επισκέψεις, τη διαμονή και το έργο τριών περιηγητών στις Μοναστικές Κοινότητες τριών θρησκειών της Ορθοδοξίας, του Ισλάμ και του Βουδισμού.
Ακολούθησε για το σκοπό αυτό τις διαδρομές τριών περιηγητών – καλλιτεχνών του 18ου και 19ου αιώνα [Vasili Gregorovic Barsky (1701-1747), Samuel Davis (1760 – 1819) και ο Hercules Brabazon Brabazon (1820 – 1904)], που ο καθένας τους επισκέφτηκε και περιηγήθηκε κάποια από τα σημαντικότερα μέρη λατρείας, που εκπροσωπούν τις τρεις μεγαλύτερες θρησκείες του κόσμου.
Οι τρεις καλλιτέχνες από τους οποίους εμπνεύστηκε, του προσέφεραν μια αφορμή, ένα γενικό πλαίσιο και μια αφηγηματική προοπτική μέσα από την οποία διερεύνησε την τέχνη, την αρχιτεκτονική και τη θρησκευτική ζωή. Άντλησε στοιχεία, μετά από εξαντλητική έρευνα, πάνω στο έργο των τριών αυτών πολύ διαφορετικών προσωπικοτήτων-περιηγητών και ξεκίνησε το ταξίδι του έχοντας τα σαν πυξίδα και σκάφος στην εξερεύνησή του στον ιδιαίτερο κόσμο της πίστης, στο παρελθόν και στο παρόν των θρησκευτικών κοινοτήτων και των ιερών καθιδρυμάτων, όπου στεγάζονται και πάντα σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις και επιρροές του σύγχρονου κόσμου σε αυτά.
Ο Paterson, που ταξίδεψε για μεγάλο χρονικό διάστημα με τα πινέλα του, τα μπλοκ-ζωγραφικής και τα καβαλέτα του, συνεχίζοντας έτσι την μακρά παράδοση των καλλιτεχνών-περιηγητών, πιστεύει ότι η διαδικασία ζωγραφικής αποτύπωσης και σχεδιασμού, προσφέρει στον καλλιτέχνη μια δυνατότητα εξοικείωσης, μια ιδιαίτερη προοπτική και πρόσβαση σε έναν τόπο και στους ανθρώπους του. Το έργο του συνδυάζει το πάθος, την γραμμή και το χρώμα των καλλιτεχνών που διάλεξε να ακολουθήσει.
Απέκτησε πρόσβαση και επισκέφτηκε εξαιρετικούς προορισμούς που αποτελούν κανονικά κλειστούς θρησκευτικούς κόσμους. Ο Doug Paterson συγκρίνει τα σχέδιά και τα έργα ζωγραφικής του που έχει εμπνευστεί από τα Μοναστήρια, τα Βουδιστικά κέντρα (Dzongs), τις Εκκλησίες και τα Τζαμιά με το έργο των καλλιτεχνών τα βήματα των οποίων ακολούθησε και στα ίχνη των οποίων περπάτησε.
Περιηγητής – Προσκυνητής και σχολαστικός καταγραφέας
Vasili Gregorovic Barsky (1701-1747)
Ο Μπάρσκι περιηγήθηκε για σχεδόν 25 χρόνια σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο κάνοντας τις σχολαστικές του σπουδές-σχέδια των μοναστηριών από τη Ρωσία μέχρι και την Αίγυπτο, με αποκορύφωμα την συλλογή σχεδίων των Μοναστηριών του Αγίου Όρους στην Αγιώνυμο Αθωνική χερσόνησο. Ο Paterson περπάτησε επίσης στο Άγιον Όρος από Μοναστήρι σε Μοναστήρι τεκμηριώνοντας και συγκεντρώνοντας στοιχεία, συναντώντας μοναχούς που προέρχονταν από διαφορετικές εθνικότητες και υπόβαθρο, ακολουθώντας τα χνάρια του πρώτου ταξιδιού του Μπάρσκυ, με στόχο να δημιουργήσει το δικό του μοναδικό πορτρέτο αυτού του ιερού και απόκοσμου τοπίου και της μοναδικής αρχιτεκτονικής του.
Ο Άρχοντας της Υδατογραφίας
Hercules Brabazon Brabazon (1820 – 1904)
Για τον Doug Patterson ο Ηercules Brabazon Brabazon ήταν πολύ απλά ο «άρχοντας» ,ο καλύτερος ζωγράφος στην τεχνική της ακουαρέλας από την εποχή του Turner. Για εξήντα χρόνια αυτός ο εκκεντρικός εργένης ταξίδεψε πέρα από τους γνωστούς προορισμούς της Μεσογείου και τους Αγίους Τόπους για να εξερευνήσει τον κόσμο των Ινδουιστών και Μουσουλμάνων της Ινδίας, της Βόρειου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Ο Brabazon ζωγράφιζε από αγάπη για την ζωγραφική και ταξίδεψε από αγάπη για τα ταξίδια. Δεν παρουσίασε ποτέ τα έργα του σε έκθεση δημοσίως, παρά μόνο μετά το πέρας του 70ου έτους της ηλικίας του και αυτό απρόθυμα. Η πρώτη του Έκθεση φιλοξενήθηκε στο Λονδίνο και απέσπασε εγκωμιαστικές κριτικές από τον κόσμο της τέχνης. Ο Doug Patterson μοιράζεται με τον Brabazon την ιδιαίτερη αγάπη του για την αρχιτεκτονική των Mogul της Ινδίας. Δεν είναι τυχαίο πως για τον Paterson το απόγειο της καριέρας του ήταν η ανάθεση και η δημιουργία ενός τέτοιου Mogul σε ένα ιδιωτικό νησί στις δυτικές Ινδίες.
Ο σχεδιασμός και η κατασκευή αυτού του οικοδομήματος χρειάστηκε δέκα χρόνια και υποχρέωσε τον Doug Paterson να ταξιδέψει σε όλη την υδρόγειο για να βρει τους κατάλληλους τεχνίτες, καλλιτέχνες και υλικά, εξοικειώνοντας τον παράλληλα με την τέχνη και τις παραδόσεις που προβλέπονται για την κατασκευή αυτών των εξαιρετικών κτηρίων και έγινε η αφορμή να γνωρίσει την δουλειά του Brabazon που από κάποιους θεωρήθηκε ο «Γολιάθ» της υδατογραφίας. Ταξίδεψε στην συνέχεια και επί μακρόν στην Ινδία, το Πακιστάν, και τη Βόρεια Αφρική για να ζωγραφίσει τα υπέροχα τζαμιά του Ισλαμικού Κόσμου.
Στην κορυφή του κόσμου
Samuel Davis (1760 – 1819)
Ο Samuel Davis, ο τρίτος κατά σειράν περιηγητής που επέλεξε και ακολούθησε ο Doug Paterson ,υπήρξε καλλιτέχνης, αστρονόμος, και τελικά Διευθυντής της East India Company. Το 1783 ο Davis στάλθηκε ως συντάκτης και τοπογράφος στο Θιβέτ και καθοδόν επισκέφθηκε το Βασίλειο του Μπουτάν. Ήταν ο πρώτος δυτικός καλλιτέχνης που ζωγράφισε τα Ιμαλάια. Όπως ο Μπάρσκυ, αποδελτίωσε ζωγραφικά τα βουδιστικά ιδρύματα (Dzongs), αλλά με ένα πολύ διαφορετικό ιδίωμα και τα κάστρα που ομοιάζουν με τα Dzongs της Druk Yul στο κρατίδιο της Thunderdragon.
Ο Doug Paterson επισκέφθηκε το Μπουτάν 3 φορές για να ζωγραφίσει τα 20 Dzongs και μερικά από τα ιερά τους (Chortens). Το Μπουτάν θεωρείται μια από τις πιο πατροπαράδοτες χώρες του κόσμου. Κέρδισε την υποστήριξη των ντόπιων, απαραίτητη για την περάτωση του έργου του, και επίσης την επίσημη άδεια από την αυτού Μεγαλειότητα Ashi Dorji Wanymo Wangchuck, την Βασίλισσα του Μπουτάν, για να ταξιδέψει ελεύθερα και να επισκεφθεί τα Dzongs σε όλη την επικράτειά της.
Τα εξαιρετικά ζωγραφικά έργα του Davis εξακολουθούν να θεωρούνται σημείο αναφοράς ως η πρώτη ολοκληρωμένη συλλογή και ιστορική καταγραφή του αρχαίου Μπουτάν. Με περισσότερα και εκτενέστερα ταξίδια στον ενεργητικό του, τα έργα του Paterson αποτελούν την πλέον σύγχρονη και εμπεριστατωμένη συλλογή υδατογραφιών, που απεικονίζουν με ανεπανάληπτο τρόπο το απαράμιλλα όμορφο τοπίο και τα διάφορα σημεία που βρίσκονται τα Dzongs αποκτώντας έτσι πρόσβαση στην μυστηριώδη καρδιά του Βουδισμού στα Ιμαλάϊα.
Άθως. Το Άγιον Όρος της Ορθοδοξίας.
Το Άγιο Όρος κατέχει μοναδική θέση στον Ανατολικό Χριστιανικό κόσμο. Για πάνω από μια χιλιετία μοναχοί διαφόρων εθνικοτήτων έχουν ζήσει στα μοναστήρια που σκαρφαλωμένα στους βράχους σαν να αψηφούν την βαρύτητα σε αυτόν τον αυτοδιοικούμενο προμαχώνα της Ορθοδοξίας, που αποτελεί ένα θησαυροφυλάκιο για έργα τέχνης αρχαιοτάτων χρόνων και ανεκτίμητης αξίας βιβλιοθήκες, με την αδιάλειπτη προσευχή και το αδιάκοπο πρόγραμμα λειτουργικής ζωής, που δεν έχει αλλοιωθεί εδώ και αιώνες καθώς η πρόσβαση εξακολουθεί να παραμένει αυστηρά ελεγχόμενη.
Ο Doug Paterson επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Άγιο Όρος το 2002 και μέχρι σήμερα το έχει περιηγηθεί περισσότερες από 10 φορές, κερδίζοντας τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη τόσο των μοναχών όσο και της Ιεράς Κοινότητας, που του έχουν χορηγήσει μια ειδική άδεια η οποία του επιτρέπει να επισκέπτεται για να σχεδιάζει και να ζωγραφίζει τα 20 Ιερά Καθιδρύματα. Είναι η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο επιχειρήθηκε αν εξαιρέσει κανείς τον Ρώσο μοναχό Βασίλειο Γκρηγόροβιτς Μπάρσκι που του είχε διατεθεί παρόμοια άδεια το 1745.
Να πως περιγράφει ο ίδιος την εμπειρία του από τις επισκέψεις αυτές:
«Αν και είναι πολύ δύσκολο κανείς να εκφράσει με λόγια τις εμπειρίες του στο Άγιον Όρος ωστόσο θα κάνω μια προσπάθεια.
Επισκέφθηκα για πρώτη φορά το Άγιο Όρος το 2002. Πήρα το πλοίο από την Ουρανούπολη προς την Δάφνη, όπου και αποβιβάστηκα για να αλλάξω αμέσως μετά πλοίο. Στη συνέχεια, έπλευσα κατά μήκος της ακτής προς τα Καρούλια. Τίποτα στη ζωή μου δεν θα μπορούσε να με έχει προετοιμάσει για αυτό το μοναδικό ταξίδι, την μνημειακή του διάσταση, το μεγαλείο του και την απρόσμενη οικειότητα της θέας του. Ήμουν συγκινημένος από την αρχιτεκτονική των μοναστηριών σκαρφαλωμένων σαν φωλιές αετών, στερεωμένες σε προσόψεις βράχων. Σχεδίαζα στο σημειωματάριο μου βιαστικά το σκηνικό προσπαθώντας να αποδώσω τις λεπτές διαβαθμίσεις των χρωμάτων και να συλλάβω την φευγαλέα επίδραση του φωτός και της ατμόσφαιρας. Συνειδητοποίησα τότε πως χωρίς καμιά αμφιβολία το Άγιο Όρος κατέχει μια ξεχωριστεί θέση σαν πνευματικό κέντρο στον κόσμο.
Εννοείται ότι μετά την πρώτη μου εμπειρία, έχω επισκεφτεί στη συνέχεια το Άγιο Όρος πολλές φορές και σε όλες τις εποχές του χρόνου. Επιπλέον, είχα το προνόμιο να μου επιτραπεί να σχεδιάσω και να ζωγραφίσω τα διάφορα Μοναστήρια και Σκήτες. Στην πορεία έχω αποκτήσει πολλούς φίλους που μου έχουν μάθει να κινούμαι σε διαφορετικά μονοπάτια. Οι εμπειρίες αυτές έχουν προσηλωθεί στην ψυχή μου και μου αναπτερώνουν το ηθικό, θυμίζοντάς μου πως η ζωή είναι μόνο μια στιγμή, και ο Θεός τόσο κοντά όσο ένας ψίθυρος.
Τα έργα μου είναι αφιερωμένα στην μνήμη του Γέροντα Ιωαννίκιου Διονυσιάτη που μου άνοιξε την πόρτα…»
Βιογραφικό Doug Patterson
Ο Doug Patterson σπούδασε αρχικά στο Hornsey College of Art και στο Royal College of Art και έλαβε τον τίτλο του Μαγίστρου των Τεχνών. Ακολούθησαν σπουδές αρχιτεκτονικής στην Architectural Association School of Architecture από όπου και αποφοίτησε το 1974 ιδρύοντας την προσωπική του εταιρεία design. Για τα επόμενα 25 χρόνια σχεδίασε ένα ευρύ φάσμα παραγγελιών και ποικίλων δημιουργικών projects, που περιελάμβαναν σκηνικά για κινηματογράφο, σχέδια και εσωτερική διακόσμηση για υπερπολυτελή θαλαμηγό 28 κλινών. Έχει πραγματοποιήσει επίσης πολυάριθμες αρχιτεκτονικές κατασκευές και διάφορες καλλιτεχνικές αναθέσεις σε πολλές χώρες συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, Τατζικιστάν, Σαουδική Αραβίας, Ελλάδας, Ρωσίας, Κούβας, Ινδίας και Αγγλίας.
Την περίοδο αυτή εργάζεται σε ένα project για μια παραδοσιακή κατοικία Μακεδονικής Αρχιτεκτονικής στο Νυμφαίο.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε χρόνων ακολούθησε ανιχνευτικά τα βήματα των τριών ζωγράφων-περιηγητών του 18ου και 19ου αιώνα, Vasili Gregorovic Barsky (1701-1747), Samuel Davis (1760 – 1819) και Hercules Brabazon Brabazon (1820 – 1904), στα ταξίδια τους ανά τον κόσμο, στην προσπάθεια τους να αποτυπώσουν ζωγραφικά τις τρείς μεγάλες θρησκείες του κόσμου – τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, το Ισλάμ και το Βουδισμό. Το πρόγραμμα αυτό περιελάμβανε την σχεδίαση και εικαστική απόδοση των Ορθόδοξων Χριστιανικών Μοναστηριών του Αγίου Όρους και των Μετεώρων στην Ελλάδα και την Αγία Αικατερίνη στο Σινά, τεμενών και άλλων ισλαμικών μνημείων στη Βόρεια Αφρική και την Ινδία και βουδιστικά Dzongs στο Μπουτάν.
Για τις ατομικές εκθέσεις και συμμετοχές του, που τα τελευταία 20 χρόνια έχουν φιλοξενηθεί και συμπεριληφθεί σε εξαιρετικές προσωπικές συλλογές, εκθεσιακούς χώρους και μουσεία αντιπροσωπευτικά, αναφέρονται τα εξής:
- Έργα για τον υπόγειο σταθμό του μετρό στο Λονδίνο «έργο προσδιορισμού», επιφάνειες με σμάλτο, ανάθεση από τον ίδιο φορέα.
- «Χαρτοφυλάκιο του Nτουμπάι», για την εταιρία υπολογιστών Lotus.
- «Τα παλάτια Rajahstan», χορηγία της Εταιρείας Ινδικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
- Η Συλλογή υδατογραφιών «Άγιο Όρος» για ιδιωτικό συλλέκτη.
- «12 λιθογραφίες του Μοναστηριού της Αγ. Αικατερίνης Σινά», Αίγυπτος για το Ίδρυμα Αγ. Αικατερίνης.
- Το «Χαρτοφυλάκιο Assam» που πραγματεύεται υδατογραφικά ένα ταξίδι με βάρκες στον μεγάλο ποταμό Brahmaputra, από το Guwahati στο Sibsaga, παραγγελία των Επιχειρήσεων Ναυσιπλοΐας της Βεγγάλης.
- Την «Συλλογή του Μπουτάν» για την οποία ζωγράφισε τα 20 βουδιστικά μοναστήρια και τα Dzongs του Βασίλειου του Μπουτάν για το Ίδρυμα Tarayama στο Μπουτάν.
